HoLEP (Holmium Lazer Prostat Enükleasyonu)

HoLEP; Holmium lazer prostat enükleasyonu; iyi uylu prostat büyümesi (BPH; Benign Prostat Hiperplazisi) olan erkeklerin tedavisinde kullanılan bir operasyon yöntemidir. Holmium lazer kullanılarak büyümüş olan ve idrar akımını tıkayan prostat adenom dokusu, endoskopik (kapalı) olarak tamamen çıkarılmaktadır. Böylece bedende herhangi bir kesi yapılmaz. Bir diğer deyişle HoLEP kapalı prostat ameliyatı denebilir ve prostat büyümesinde tedavi olarak en etkin yöntemlerin başında gelir.

HoLEP nedir?

HoLEP (Holmium lazer prostat enükleasyonu) erkeklerde iyi huylu prostat büyümesi (BPH) nedeniyle idrar akımında oluşan tıkanıklığı gidermek için kullanılan bir lazer operasyonudur. HoLEP yönteminde diğer bazı lazerlerde olduğu gibi adenom dokusu eritilmez, tamamen çıkarılır.

Holep

BPH’sı olan erkelerdeki büyüyen prostat dokusu (adenom) kanser değildir. Ancak bu büyüyen doku idrar kanalını tıkayarak çeşitli idrar yolu yakınmalarına neden olur. Bu yakınmaların bazıları; sık idrara gitme, kesik ve zor işeme, idrar kesesini tam boşaltamama ve sıkışma hissidir.

HoLEP ilk kez 1990 yılında uygulanmıştır. Uzun dönem sonuçlarının da etkili ve güvenli olduğu bilimsel aolarak kanıtlandıktan sonra, prostat büyümesinde kullanılan diğer yöntemlerden (TUR-prostatektomi, diğer lazer eritme teknikleri ve açık operasyonla yapılan prostatektomi gibi) daha üstün olduğu saptanmıştır.

İlgili Makele: Prostat Büyümeleri için HoLEP Neden Daha İyi?

İyi huylu prostat büyümesi (BPH) cerrahi tedavisinde amaç prostat içerisinde büyüyen ve idrar yolunda tıkanıklık yapan adenom dokusunun hastaya en az zarar verecek şekilde tamamen çıkarılmasıdır. HoLEP bu açıdan ideal görünmektedir.  Çoğu lazer yöntemlerinde doku eritilmekte ancak HoLEP yönteminde doku tamamen çıkarılmaktadır.

Özellikle büyük prostatlarda doku eriten lazer teknikleri yeterli olmamaktadır. HoLEP operasyonunda holmium lazer enerjisi kullanılmaktadır. Bu lazer enerjisi dokuya temas ettiğinde 0.5 mm ye etkilidir, bu nedenle çevre dokulara zarar vermez. Prostat dokusunu  keserken aynı anda damarları kapattığından kanama görülmemektedir.

Prostat içerisinde büyüyen adenom dokusu bütünüyle alındığı için tıkanıklık tam olarak giderilmekte ve dolayısı ile hastaların yakınmaları düzelmektedir.

İyi huylu prostat büyümesinin cerrahi tedavisinde klasik yöntemler; endoskopik (kapalı) yöntem Transüretral Prostat Rezeksiyonu (TUR-P) ve vücutta kesi yapılarak uygulanan açık prostatektomidir. Prostat hacmi 80-100 gr olan hastalar TUR-P yöntemi ile kapalı olarak opere edilebilir.100 gr.ın üstündeki prostatlar ise genellikle açık yöntemle opere edilirler.

HoLEP yöntemi lazer enerjisi ile yapıldığından operasyon esnasında ve sonrasında kanama olmamakta ya da diğer yöntemlere göre çok minimal olmaktadır. Bu yönü ile TUR-P yönteminden üstündür. Yine HoLEP olan hastalar  çoğunlukla sadece 1 gün yatmakta ve sonda mesanede 1 gün kalmaktadır. TUR-P yönteminde ise bu süre 2-3 gündür.

HoLEP yöntemi her hacimdeki prostat büyümelerinde kullanılabilen bir yöntemdir. Böylece büyük prostatı olan hastalar HoLEP yöntemi ile endoskopik (kesi olmadan) olarak tedavi olabilirler. Bu şekilde açık operasyonun dezavantajlarını yaşamazlar. Açık prostatektomide, vücutta yara, kanama riski, daha uzun yatış, daha uzun sondalı kalma (5-7 gün) gibi hastaların yaşam kalitesini düşürecek  faktörler bulunmaktadır.

HoLEP tekniği ile çok büyük prostatı olan (200-300 gr gibi) hastalar dahi açık operasyona gerek kalmadan tedavi olabilmektedirler. HoLEP in en önemli avantajlarından birisi budur.

Özellik HoLEP TURP Açık Prostatektomi Rezūm
Cerrahi Tipi Endoskopik (Kapalı) Endoskopik (Kapalı) Açık Cerrahi Minimal invaziv (Buhar tedavisi)
Kesi Yok (üretradan) Yok (üretradan) Alt karın bölgesinde kesi Yok (üretradan)
Kullanılan Teknoloji Holmiyum lazer Elektrik akımı Klasik cerrahi Su buharı enerjisi
Kanama Riski Çok düşük Orta Yüksek Çok düşük
Hastanede Kalış 1-2 gün 2-3 gün 5-7 gün Aynı gün taburcu
İyileşme Süresi 1-2 hafta 2-4 hafta 4-6 hafta 1 hafta
Prostat Boyutu Uyumu Her boyuta uygun Orta büyüklükte prostatlar Çok büyük prostatlar Küçük ve orta prostatlar
Tekrarlama Riski Çok düşük Orta Düşük Orta

HoLEP operasyonu iyi huylu prostat büyümesi olan ve cerrahi girişim gerektiren her  hastaya uygulanabilir. HoLEP  operasyonu için prostat hacim kısıtlaması yoktur, her boyutta prostat  endoskopik (kapalı) olarak tedavi edilebilir.

HoLEP Operasyonu Detayları

  • Prostat muayenesi için öncelikle bir Üroloji uzmanı tarafından hastanın değerlendirilmesi gereklidir.
  • Bu değerlendirmede, hastanın yakınmaları Uluslararası Prostat Semptom Skoru formu doldurularak sayısal olarak skorlanmaktadır.
  • Rektal olarak parmakla prostat muayenesi ile prostat değerlendirilir.
  • İdrar tahlili, PSA kan testi yapılır.
  • Prostatın hacmi ultrasonografi ya da transrektal ultrasonografi ile ölçülür.
  • İşeme sonrası mesanede kalan idrar miktarı (rezidü idrar) ölçülür.
  • Üroflowmetri(işeme testi) denilen bir cihaz ile idrar akım hızı ölçülür. Bu tesetle idrar kanalındaki tıkanıklığın derecesi saptanır.
  • Prostat muayenesinde; prostatda şüpheli sertliği olan ya da PSA değeri yüksek hastalardan, prostat kanseri olmadığından emin olmak için ultrason eşliğinde prostat biyopsisi almak gerekebilir. Bu değerlendirme sonuçlarına göre hasta izlenebilir, ilaç tedavisi verilebilir ya da HoLEP operasyon kararı verilebilir.
  • Bazı durumlarda sistoskopi denilen bir tetkik yapmak gerekebilir. Endoskopik olarak ince optik bir cihaz ile penisden girilerek, idrar kanalı incelenir, kanalda darlık olup olmadığı görülür. Prostatın anatomisi, boyutu saptanır ve mesane içerisine bakılır.
  • HoLEP operasyonu öncesi idrar yollarında enfeksiyon olmadığından emin olmak gerekir. Bunun için gerekirse idrar kültürü yapılır.
  • HoLEP kararı verilen hastalarda operasyondan eğer kullanıyorsa 10 gün öncesi kan sulandırıcı (aspirin, plavix gibi) ilaçlar kesilir.
  • Operasyon öncesi gerekli tetkikler yapılarak Anestezi Uzmanı tarafından hasta değerlendirlir.
  • Operasyondan bir gün önce gece 12 den itibaren ağızdan yiyecek ve sıvı alımı kesilir.

  • HoLEP operasyonu öncesi Anestezi uzmanı hastayı değerlendirerek genel anestezi (operasyon boyunca uyuma) ya da spinal (belden uyuşturma yöntemi) anestezi yöntemlerinden birini seçer. Spinal anestezide hasta uyanıktır ancak herhangi bir ağrı hissetmez.
  • Ameliyat öncesi hastada oluşabilecek enfeksiyon riskini azaltmak için antibiyotik enjeksiyonu yapılır.
  • Operasyon boyunca hasta sırt-üstü yatar durumda ve bacakları yukarı kaldırılmış (litotomi) pozisyonda kalır.
  • Lazer rezektoskop adı verilen içerisinden steril sıvı devri-daim geçen  kameraya bağlı optik sistem ile penis ucundan girilir. İdrar kanalı takip edilerek prostata ulaşılır.
  • Lazer probu cihazdan geçirilerek ve lazer akımı kullanılarak büyümüş olan prostat lobları (adenom) kansız olarak insize  edilerek enüklee edilir. Enükleasyon, büyüyen prostat lobunun tek büyük parça halinde prostat kapsülünden lazer kullanılarak sıyırılması anlamına gelmektedir. Prostattan tek parça halinde sıyırılarak ayırılan prostat lobları mesaneye atılır.
  • Lazerin çalışma elemanı çıkarılarak morselatör denilen özel bir cihaz ile mesane içerisindeki büyük prostat lobları, emilerek, ufak parçalar halinde mesane dışına alınır.
  • Mesane içindeki dokular tamamen alındıktan sonra rezektoskop çıkarılarak mesaneye foley kateter (sonda) konularak operasyona son verilir. Kanama olmadığı için sürekli yıkama gerekmeyebilir.

HoLEP operasyonları Prof. Dr. İlter Alkan ve ekibi tarafından Memorial Bodrum Hastane’sinin modern ameliyathanelerinde son teknoloji Quanta System Cyber Ho 150W ana cihazı ve periferik aletleri ile yapılır.

Holep kapalı prostat ameliyatı kaç günde iyileşir?

  • Operasyon sonrası hasta odasına çıkar ve ertesi güne kadar gözlenerek, sonda takibi yapılır.
  • Operasyon sonunda anestezi etkisi geçtikten sonra ağızdan yiyecek ve içecek verilmeye başlanır.
  • Operasyon sonrası kanama görülmesi çok nadirdir. İdrar rengi açıktır, bazen idrarda ufak renk değişikliği olursa sondadan sürekli yıkama yapılabilir.
  • Ufak prostatlarda 12 saat sonra sonda çekilebilir ancak genelikle 24 saat beklenir ve ertesi gün sonda çekilir. İdrar rengi yeterince açık görülmez ise sonda bir gün daha kalabilir.
  • Sonda çekildikten sonra hasta 2-3 kez rahat idrar yapar ise evine gönderilir. Nadir durumda prostat bölgesindeki ödem (şişme) nedeniyle hasta idrarını yapamayabilir bu durumda tekrar sonda takılır, hasta evine gönderilir. 2-5 gün sonra sonda çekilerek rahat idrar yaptığı görülür.
  • Sonda çekildikten sonraki ilk idrar yapmada; çatallanma, saçaklanma, hafif yanma, tuvalete gidene kadar idrar kaçırma olabilir, bunlar geçicidir ve düzelecektir.
  • Operasyon sonrası erken dönemde idrarın sonunda kan gelmesi, idrarın hafif kırmızı gelmesi olabilir, bol su içerek bu durum düzelir.
  • Sık tuvalete çıkma, sıkışma hissi, gece idrara çıkma gibi operasyon öncesi olan şikayetlerin tamamen düzelmesi birkaç ayı bulabilir. Bunun nedenleri; prostat tıkanıklığına bağlı mesanede oluşmuş olan değişikliklerin ve operasyon ile prostatdaki idrar kontrolü mekanizmalarının düzelme sürecinin olmasıdır.

HoLEP Operasyonunun Faydaları Riskleri

  • HoLEP dünyanın çeşitli merkezlerinde uzun bir süredir yapılmaktadır (yine ülkemizde yaptığımız ilk 100 hastanın 7 senelik sonuçları) ve HoLEP operasyonunun etkinliği ve diğer yöntemlerden daha avantajlı olduğu kanıtlanmıştır.
  • İyi huylu prostat büyümesi için her ne kadar birçok operasyon çeşidi olsa da, HoLEP hiçbir kesi olmadan çok büyük prostatları dahi kansız bir şekilde opere etmeyi sağladığı için eşsiz bir üstünlüğe sahiptir.
  • Aynı zamanda çıkarılan doku patolojik incelemeye de gönderilebilmektedir, eritme yapan lazer yöntemlerinde bu mümkün değildir.
  • HoLEP operasyonunda kanama olmamakta ya da diğer yöntemlere göre çok minimal olmaktadır.HoLEP yöntemi, ameliyat esnasında ve sonrasında kanama / kan transfüzyonu riskini belirgin derecede düşürür.
  • Hastahanede kalış süresi belirgin düşer(HoLEP 1 gün, TUR 2-3 gün, Açık Prostatektomi 5-7 gün).
  • Mesanede sonda kalış süresi kısalır (1 gün).

HoLEP operasyonu öğrenmesi zor bir tekniktir ve eğitim kurumlarında bu operasyon eğitimi rutin olarak verilmemektedir. HoLEP operasyonunu öğrenmek için ilk 25 vakanın bu yöntemi bilen bir cerrah gözetiminde, diğer 25 vakayı da kendisi olmak üzere en az 50 operasyon yapması gereklidir. Bu nedenle hastaların öğrenme eğrisini tamamlamış (en az 50 HoLEP operasyonu) ürologlara opere olması önerilir. Aksi takdirde sonuçlar istenen seviye ve etkinlikte olmayabilir.

HoLEP yönteminin yan etkileri yine endoskopik olan TUR prostatektomi operasyonundan ya da açık prostatektomiden  farklı değildir. HoLEP e özgü çok az yan etki vardır. Prostat operasyonları (TUR -P, HoLEP ya da açık prostatektomi) sonrası  görülen yan etkiler:

  • Sonda çekildikten sonra hafif yanma hissi, idrarın sonunda kan görülmesi. Operasyon sonrası birkaç hafta sürebilir, çoğu zaman iyileşme sürecinin devam ettiğini gösterir.
  • Sonda çekildikten sonra idrar yapamama prostatdaki ödeme bağlı bazen olabilir, tekrar sonda takılarak hasta evine gönderilir. 2-5 gün sonra sonda çekilerek hastanın rahat idrar yaptığı görülür.
  • Bazı hastalarda operasyon sonrası birkaç gün/hafta sürebilen, ayağa kalkma/öksürme ile idrar kaçırma (stres inkontinans) olabilir. Çoğu zaman kendiliğinden geçer, Kegel egzersizi adı verilen pelvik taban egzersizleri yapılması iyileştirmeyi çabuklaştırabilir. Bu durum çoğu zaman (% 98-99 ) zamanla düzelir. Kalıcı idrar kaçırma riski nadir görülür ve % 1 civarındadır.
  • Operasyon sonrası, tuvalete gidene kadar yetişemeyip idrar kaçırma (urge inkontinans) olabilir. Bu çoğu zaman prostat büyümesi-tıkanıklığının zamanla mesanede yapmış olduğu patolojik değişikliklerden olur. Operasyon sonrası mesanenin yeni duruma adapte olması zaman alır ve bu durum düzelir. Bu süreçde hastanın bu şikeyeti için ilaç tedavisi uygulanabilir.
  • Retrograd ejakülasyon( kuru boşalma); Prostat operasyonları sonrası (özel teknikler uygulanmadıkça) % 75 oranında görülür. Erkekde boşalma ve orgazm olması ancak meninin dışarı gelmemesi durumudur. Meni mesaneye geri gider ve idrarla atılır. Zararlı bir durum değildir.
  • BPH’ya bağlı prostat operasyonlarına bağlı sertleşme sorunu (erektil disfonksiyon) prostat kanseri operasyonlarına nazaran çok daha nadiren görülen bir durumdur. Çok az hastada sertleşmede bozulma ya da iyileşme görülebilir.

Prostat operasyonları sonrası olası komplikasyonlar çoğu zaman benzerdir. Ancak Bazı komplikasyonların görülme riski (kanama/kan transfüzyonu gibi) HoLEP de çok daha azdır.

  • İdrar kanalında daralma( üretra darlığı) : endoskopik yapılan prostat operasyonlarında idrar yoluna bir cihazla girildiğinden bu risk vardır. Cihazın idrar yolunda yapmış olduğu tahrişe bağlı  %1-3 oranında görülebilir. Bu durum olursa yine endoskopik olarak darlık açılır.
  • Prostat kapsülünde zedelenme: önemli bir durum değildir, sadece sonda biraz daha uzun tutulabilir.
  • Mesane içerisindeki dokuların alınması (morselasyon) esnasında mesane mukozasında hasar bazen görülebilir, mesane mukoza zedelenme çoğu zaman yüzeyel olmaktadır. Sonda kalış süresi uzayabilir.
  • Operasyon sonrası üriner enfeksiyon, testislerde enfeksiyon (epididimit) prostat operasyonlarından sonra oluşabilir. Bu riski azaltmak için operasyon sonrası antibiyotik kullanılır. Buna rağmen enfeksiyon oluşursa uygun antibiyotik ile tedavi edilir.
  • Operasyon esnasında ya da sonrasında kanama; HoLEP de kanama riski oranı oldukça nadirdir, çoğu zaman hiç kanama olmadan ya da minimal kanama ile operasyon tamamlanır. Bu olasılık TUR-P ya da açık prostatektomide daha yüksektir. Kanama belirli bir değerin üstünde  olursa kan transfüzyonu gerekebilir (HoLEP de kan transfüzyonu gerekliliği yine oldukça nadirdir) ya da  hafif kanamalarda sondanın daha uzun kalması gerekebilir.

Tekrar operasyon: prostat dokusunun tam alınamaması, tıkanıklığın devam etmesi nedeniyle olabilir. Bu HoLEP operasyonunda görülmez, çünkü doku prostat kapsülünden sıyrılmaktadır, geride doku kalmaz. Uygun yapılan TUR-P ya da HoLEP sonrası 10 sene içerisinde tekrar operasyon riski % 10 civarındadır. Bu da çoğunlukla prostat dokusunun yeniden büyümesinden dolayı olmaktadır.

HoLEP’te İyileşme ve Kontrol

  • Operasyon ile alınan prostat adenom dokusu patolojik olarak incelenecek 7-10 gün içerisinde sonucu alınır.
  • Operasyon sonrası 1. Ayda hastahaneye kontrole gelir. Hastanın yakınmalarının azalıp azalmadığı Uluslarası Prostat Semptom Skoru formu doldurularak değerlendirilir.
  • İşeme testi yapılarak işeme akımının düzelmesi saptanır. Ultrason ile rezidü idrar miktarı ve kan PSA testi yapılır.
  • Sonraki takipler 3. ve 6  ayda yapılır.
  • İdrar kontrolü ile ilgili sorun var ise pelvik taban eksersizleri (Kegel) hastaya öğretilir.

  • Operasyon sonrası genellikle 1-2 hafta evde dinlenme önerilir. Bu süreden sonra işe başlanabilir.
  • Daha ağır işle uğraşanların 4 haftadan sonra başlaması önerilir. İlk bir ay süresince ağır egzersiz yapılmaz, günlük aktiviteler ve hafif işler yapılabilir.
  • Operasyon sonrası ilk haftalarda uzun süre sert yere oturulması önerilmez.
  • Hasta kabız olmamalıdır, gerekirse uygun ilaçlar verilir.
  • Cinsel ilişkiye 4 haftadan sonra başlanılması önerilir.

  • İdrar yapmada güçlük ya da hiç idrar yapamama
  • İdrar yapamama durumunda, mesanenin idrarla şişmesi nedeniyleaşırı sıkışma ve alt karın ağrısı. Bu durumda hemen mesaneye sonda koymak gereklidir.
  • İdrarın tamamen kırmızı ve pıhtılı ve kanlı gelmesi.Bu durumda mesaneye sonda konulması ve steril su ile pıhtıların mesaneden temizlenemsi gerekir.
  • Ateşin 38 derece ve üzerinde olması.
  • Hayalardan birinin ağrılı bir şekilde şişmesi durumunda ( epididim enfeksiyonu)

İlter Alkan, “Prostatın Holmium lazer enükleasyonu: Uzun süreli takipte cerrahi, fonksiyonel ve yaşam kalitesi  sonuçları” bilimsel makalesi ile Brezilya Üroloji Derneği’nin resmi uluslararası bilimsel dergisi International Braz J Urol’da  2016 Mart-Nisan sayısında dergi kapağında yer aldı. (Açık erişimli olarak yayın yapan dergi, bilim insanları ve doktorlar için önemli bir akademik kaynaktır.)

Üroloji Cerrahı Prof. Dr. İlter Alkan, Minimal İnvaziv Üroloji ve HoLEP operasyonlarında uzun yıllara dayanan deneyimi ile günümüzde iyi huylu prostat büyümesinin (BPH) cerrahi tedavisinde en iyi yöntem kabul edilen Holmium Lazer Prostat Enükleasyon (HoLEP) operasyonunu Türkiye’de ilk uygulayan hekimdir.

HoLEP Operasyonu Detay Çekim Video

Dr. İlter Alkan tarafından Haziran 2003’te yapılan Türkiye’nin ilk HoLEP ameliyatının videosu. (2006 yılında yapılan 8. Akdeniz Endoskopik Üroloji ve ESUT Çalıştayı’nda Dr. İlter Alkan tarafından yapılan Türkiye’nin ilk HoLEP ameliyat tekniği sunumundan alınmıştır.)

PROF. DR. İLTER ALKAN

Üroloji Cerrahı Prof. Dr. İlter Alkan, günümüzde iyi huylu prostat büyümesinin (BPH) cerrahi tedavisinde en iyi yöntem kabul edilen HoLEP -Holmium Lazer Prostat Enükleasyon operasyonunu- Türkiye’de ilk uygulayan hekimdir.

Prof. Dr. Alkan, 2003’ten beri çok sayıda HoLEP operasyonu gerçekleştirdi, bu teknikte meslektaşlarına eğitimler verdi. Bilimsel yayınlarda üroloji üzerine kapsamlı yazılar yazdı ve konferanslar verdi.

YAPTIĞI OPERASYON SAYISI 9200
BİLİMSEL MAKALE 36
ULUSLARARASI MAKALE 22
ULUSLARARASI KONFERANS SUNUMU 11

HASTANE KONUM

MUAYENE SAATLERİ

Pazartesi – Cuma 9:00 – 17:00

PROF. DR. İLTER ALKAN
Memorial Bodrum Hastanesi İletişim ve Randevu

444 7 888
Online Randevu