Prostat Nedir?

Prostat, erkeklerde mesanenin hemen altında, idrar kanalını (üretrayı) çevreleyen ceviz büyüklüğünde bir bezdir. Ana görevi, spermin hareketliliğini ve canlılığını artıran, meni sıvısının önemli bir bölümünü oluşturan prostat salgısını üretmektir. Üreme sistemiyle yakından ilişkili olan bu bez, aynı zamanda idrar akışını da etkiler.

Yaş ilerledikçe prostat dokusu büyüyebilir; bu durum Benign Prostat Hiperplazisi (BPH) olarak adlandırılır ve sık idrara çıkma, zayıf idrar akımı, gece idrara kalkma gibi şikâyetlere yol açabilir. Ayrıca prostat bezi iltihaplanabilir (prostatit) ya da nadiren kötü huylu tümörlere (prostat kanseri) dönüşebilir.

Prostat sağlığının korunması için düzenli ürolojik kontroller, PSA testi, sağlıklı beslenme ve egzersiz önemlidir. Erken tanı, hem kanser hem de iyi huylu büyümelerde tedavi başarısını büyük ölçüde artırır.

Prostat Büyümesinde Tedaviler

Prostat büyümesinde çeşitli tedavi seçenekleri vardır. Üroloji uzmanı sizin yakınmalarınıza ve tetkik sonuçlarına göre değerlendirme yaparak tedavi seçeneklerini sunacaktır. Bu süreçte hekimin önerileri doğrultusunda hasta ile tedaviye beraber karar verilir. Hafif yakınmalarda prostat büyümesi için tedaviye gerek kalmayabilir.

Prostat büyümesinde temel tedaviler:

Yakın takip
İlaç tedavileri
Operatif (cerrahi) tedaviler

YAKIN TAKİP

Prostatta iyi huylu büyüme olan ancak işeme testinde tıkanıklığı olmayan, yakınmaları çok az olan hastalarda uygulanabilir. Hasta herhangi bir tedavi almadan belirli aralıklarla kontrole çağrılarak değerlendirilir.

İLAÇ TEDAVİLERİ

Bütün ilaç tedavileri kullanıldığı sürece etkilidir, ilaç kesildiği zaman yakınmalar tekrar başlar. Bu nedenle ilaçlar sürekli kullanılmalıdır.

Alfa-bloker ilaçlar

Alfa-bloker ilaçlar tablet formdadır, prostat içindeki kasları gevşeterek BPH ya bağlı tıkanıklığı azaltarak etki gösterir. Prostat gevşediği için idrar akımı biraz düzelebilir ve hastanın yakınmaları azalır. Bu grup ilaçlar prostatı küçültmez.

Alfa-bloker ilaçların yararları, riskleri/yan etkileri:

Alfa-bloker ilaçların en önemli yararı tedavinin çabuk başlamasıdır. Yan etkileri; baş dönmesi, yorgunluk, boşalma gecikmesi ya da boşalamamaktır.

Alfa-bloker ilaç tedavisi hangi hastalara uygundur?

Orta derecede prostat büyümesi yakınmaları olan, işeme testinde aşırı tıkanıklığı olmayan hastalarda kullanılabilir. Katarakt nedeniyle operasyon planlanan hastalarda bu grup ilaç kullanılmamalıdır.

5-Alfa Redüktaz İnhibitörleri

Bu ilaç grubu, prostatın içinde birikerek büyümesine neden olan dihidrotestosteron hormonunun oluşumunu engelleyerek etkisini gösterir. Bu ilaç grubu uzun süre kullanımda prostatı küçültebilir. Bu şekilde idrardaki tıkanıklık azalacağından yakınmalar da azalır.

5-Alfa Redüktaz İnhibitör ilaçların yararları, riskleri/yan etkileri:

Bu ilaç grubunun, uzun süreli kullanımda prostat büyümesine bağlı komplikasyonları (örneğin idrar yapamamaya bağlı sonda takılması) ve cerrahi tedaviye gitme olasılığını azalttığı gösterilmiştir. Bu ilaçların yan etkisi; sertleşme güçlükleri, cinsel isteksizliktir. İlacın etkisi uzun sürede ve sürekli kullanımda olmaktadır.

5-Alfa Redüktaz İnhibitör ilaç tedavisi hangi hastalara uygundur?

Büyük prostatlarda daha etkili olduğu saptanmıştır. Yine ileri yaşlarda tercih edilmektedir.

Kombinasyon tedavisinde; alfa-bloker ve 5-alfa redüktaz inhibitörleri beraber kullanılmaktadır. Çeşitli bilimsel çalışmalar sonucunda, iki ilaç grubunun aynı anda kullanılmasının hastaların yakınmalarının, işeme akımının ve yaşam kalitesinin düzelmesinde daha etkili olduğu saptanmıştır.

Bazı hastalarda prostat büyümesine bağlı oluşan mesane şikayetleri daha belirgindir. Bu hastalarda sıkışarak kaçırma yakınması olur. Bu duruma aşırı aktif mesane sendromu adı verilir. Bu durumda mesanede kontrol edilemeyen kasılmalar olduğu için idrara sık çıkma, sıkışma hissi ve kaçırma olabilir. Bu durumda mesane kasılmalarını azaltmak için antikolinerjik ilaç grubu ilaçlar tedaviye eklenebilir.

Kombinasyon tedavisinin yararları, riskleri/yan etkileri:

Alfa bloker ve 5-alfa redüktaz enzim grubu ilaçları beraber kullanıldığında, tek tek kullanıldığındaki etkisinden daha iyi etki göstermektedir. Kombinasyon tedavisi yakınmaları azaltabilir ve daha kötüye gitmesini engelleyebilir. Ancak her iki ilaç grubunun kendine özgü yan etkileri farklı olduğundan, her iki ilaç alındığında, tek tek kullanmaya göre daha fazla yan etki olmaktadır. En sık görülen yan etkiler; baş dönmesi, halsizlik, enerji düşüklüğü, sertleşme güçlüğü, otururken ya da yatarken kalkarken tansiyon düşmesidir.

Kombinasyon tedavisi hangi hastalara uygundur?

Büyük prostatı olan hastalar kombinasyon tedavisine daha uygundur.

İlgili Sayfa: Ürolojide kullanılan ilaç grupları

İlaç tedavisine rağmen yakınmaları düzelmeyen ya da aşırı idrar yakınmaları olan, çok zor idrarını yapan hastalarda operasyonla ile büyüyen adenom dokusunun çıkarılması en etkili yöntemdir. Aşağıdaki durumlarda operasyon hemen hemen her zaman gereklidir:

Aniden idrar yapamamak (üriner retansiyon, sonda takılır)
Böbrek hasarı oluşması (prostat büyümesi nedeniyle tıkanıklığa bağlı)
Sık geçirilen idrar yolları enfeksiyonları
Prostat büyümesine bağlı idrarda kanamalar
Mesane içinde taş/taşlar

Prostat büyümesinde kullanılan cerrahi teknikler:

  • Transüretral Prostat İnsizyonu (TUİP)
  • Fotoselektif Prostat Vaporizasyonu (PVP, KTP lazer, Greenlight)
  • Transüretral Prostat Rezeksiyonu (TURP)
  • Holmium Lazer Prostat Enükleasyonu (HoLEP)
  • Thulium Lazer Prostat Enükleasyonu (ThuLEP)
  • Transüretral Prostat Elektrovaporizasyon (TUVP)
  • Transüretral Su-Jeti Ablasyonu (TWJA, Aquablation)

Prostat büyümesinde kullanılan cerrahi teknikler ile ilgili daha ayrıntılı bilgi için aşağıdaki sekmelere bakın.

TUİP yöntemi çoğu zaman prostatın ufak olmasına rağmen aşırı tıkanıklık yaptığı durumlarda yapılır. Bu operasyonda bütün prostat adenomunu almak yerine, tıkanıklığı açmak için mesane boynundan prostata doğru elektrik ya da holmium lazer enerjisi kullanılarak bir kesi yapılır. Böylece hastanın idrar yapışı düzelir. Bu yöntem özellikle genç erkeklerde, ejakulasyon bozukluğu (kuru boşalma gibi) olmaması için de kullanılmaktadır. Operasyondan sonra 1-2 gün mesanede sonda kalmaktadır.

TUİP operasyonunun yararları, riskleri/yan etkileri:

TUİP sonrası yakınmalar düzelebilir, ancak tam olarak istenen sonuç alınamaz ise bütün adenomu almayı sağlayan diğer operasyonlar gerekebilir (TUR-P, HoLEP gibi).

TUİP operasyonu hangi hastalara uygundur?

Küçük prostatı olan ve nispeten genç hastalarda, kuru boşalmanın (retrograd ejakülasyon) istenmediği durumlarda uygun bir tedavi biçimidir.

PVP’de, diğer kapalı prostat operasyonları gibi (TUR-P ya da HoLEP gibi) hasta anestezi altında iken penisten ince optik bir cihazla girilerek büyümüş olan doku KTP lazer ile eritilmektedir. Ancak PVP’de doku sadece eritilmektedir. TUR-P ya da HoLEP de ise doku tamamen çıkarılmaktadır.

PVP operasyonunun yararları, riskleri/yan etkileri:

PVP aynen HoLEP gibi kansız bir operasyondur. Ancak büyük prostatlarda HoLEP kadar etkili olamamaktadır. Ayrıca doku eritildiğinden doku patolojiye gitmemektedir. HoLEP de ise açık prostatektomi operasyonundaki gibi büyüyen dokunun tamamı kapalı olarak alınır ve patolojiye gider.

PVP operasyonu hangi hastalara uygundur?

Küçük ya da orta derecede prostatı olan ve bazı hastalıkları nedeniyle diğer operasyonlar için uygun olmayan ya da kan sulandırıcı ilaçlar nedeniyle kanama riski olan hastalar için uygun olabilir.

TURP’ da kapalı olarak optik ince cihazla penisten girilerek prostat dokusu elektrik akımı ile ufak parçalar halinde kesilerek alınır. Operasyonun sonunda bu parçalar su ile yıkanarak mesaneden alınır. Uzun yıllar çok büyük olmayan prostatlar için en uygun yöntem olarak kabul edilmekteydi. Ancak son yıllarda HoLEP operasyonun TUR-P a olan üstünlükleri nedeniyle bu durum HoLEP lehine değişmiştir.

TURP operasyonunun yararları, riskleri/yan etkileri:

TUR-P yöntemi uzun yıllardır etkinliği kanıtlanmış bir yöntemdir. Ancak büyük prostatlar (80-100 gr ve üstü) uygun değildir. Yine operasyon esnasında ve sonrasında kanama riski vardır. HoLEP operasyonunda bu dezavantajlar yoktur. Bütün kapalı prostat operasyonlarında olduğu gibi, kuru boşalma, idrar yolları darlığı gibi yan etkiler TURP ’da da vardır.

TURP operasyonu hangi hastalara uygundur?

80-100 gr. a kadar (büyük olmayan) prostat büyümesi ve operasyon gerekliliği olan hastalar için uygun olabilir.

HoLEP yönteminde yine anestezi altında penisten sokulan optik cihazla girilerek prostat adenomu eritme olmadan holmium lazer enerjisi kullanılarak tamamen çıkarılmaktadır. Bu esnada kanama olmamaktadır. Prostat büyüklük sınırı yoktur, 200-300 gr. a kadar prostatlarda bile yapılabilir. Operasyon esnasında kanama olmamaktadır.

HoLEP operasyonunun yararları, riskleri/yan etkileri:

Her türlü boyutta prostat büyümesine yapılabilir, boyut sınırı yoktur. Dezavantajı eğitimi her klinikte verilmediği için bu operasyonu yapacak Üroloji uzmanının en az 50 operasyon yapmış olması gerekir. Yan etkileri diğer kapalı prostat operasyonları ile benzerdir. Ancak kanama yoktur, mesanede kalma süresi ise daha kısadır (1 gün). Ayrıntılı bilgi sitenin HoLEP bölümünde bulunabilir.

HoLEP operasyonu hangi hastalara uygundur?

Operasyon gerektiren her türlü boyuttaki prostat büyümesi olan hasta uygundur. Prostatı büyük olduğu (80-100 gr ve üstü) için açık prostat operasyonun risklerini (kanama, açık yara gibi) almak istemeyen hastalar için uygundur. Ayrıca hastalıkları nedeniyle kan sulandırıcı ilaç kullanmak durumunda olan hastalar için de kanama riskinin çok düşük olması nedeniyle HoLEP operasyonu uygun olabilir.

Daha fazla bilgi için tıklayın –> HoLEP

HoLEP yöntemine benzer ancak holmium lazer enerjisi yerine Thulium lazer enerjisi kullanılır. Cerrahın tecrübesi ve kişisel tercihi önemlidir. Thulium Lazer Prostat Enükleasyonu (ThuLEP), iyi huylu prostat büyümesinde (BPH) uygulanan minimal invaziv bir cerrahi yöntemdir. Thulium lazer ile prostat dokusu enükle edilerek çıkarılır. Kanama riski düşüktür, hızlı iyileşme sağlar ve uzun dönem etkinliği yüksektir.

Transüretral Prostat Elektrovaporizasyon (TUVP), prostat büyümesi (BPH – Benign Prostat Hiperplazisi) tedavisinde kullanılan endoskopik (kapalı) cerrahi yöntemlerden biridir. Yine kapalı olan bu yöntemde elektrik akımı ile büyüyen prostat adenomu eritilmektedir. Kanama riski düşüktür.

  • İşlemde, idrar yolundan (üretra) girilerek özel elektrot uçlarıyla prostat dokusu yüksek frekanslı elektrik akımı ile buharlaştırılır (vaporizasyon).

  • Bu sırada dokunun hem kesilmesi hem de kanamanın kontrolü sağlanır, bu nedenle kanama riski klasik TURP’a göre daha düşüktür.

  • Açık cerrahi kesiye gerek kalmaz; hasta genellikle birkaç gün içinde sondasız ve daha rahat idrar yapmaya başlar.

  • Özellikle orta büyüklükte prostatlarda tercih edilir.

  • Nadir de olsa yan etkiler arasında geçici idrar yapma güçlüğü, yanma hissi ve retrograd ejakülasyon (meni idrar torbasına kaçması) bulunabilir.

TWJA ya da akuablasyon tedavisi prostat büyümesinde yeni bir yöntemdir. Prostat adenomunun yok edilmesi için yüksek basınçlı su jeti kullanılır. Ultrason ile adenom dokusu işaretlenir, mesaneye sokulan özel bir el aleti ile yüksek basınçlı su bu bölgeye yönlendirilir. Daha sonra başka bir cihaz sokularak kanama riskini engellemek için kan damarları mühürlenir. Yeni bir tedavi olduğu için uzun dönem sonuçları belli değildir. Bu nedenle henüz deneme aşamasındadır. İyi huylu prostat büyümesinin (BPH) tedavisinde kullanılan bu  yeni nesil robotik destekli yöntemde:

  • Prostat dokusu yüksek basınçlı su jeti ile hassas şekilde kazınır (ablasyon yapılır).

  • Görüntüleme (ultrason) ve bilgisayar destekli sistemle hedeflenen dokular çıkarılır, sağlıklı dokular korunur.

  • Isısız (non-termal) olduğu için çevre dokulara (özellikle cinsel fonksiyon sinirleri) daha az zarar verme potansiyeline sahiptir.

  • Genellikle daha kısa ameliyat süresi, hızlı iyileşme ve düşük komplikasyon riski ile öne çıkar.

  • Orta ve büyük prostatlarda etkili bir alternatif kabul edilmektedir.

Üroloji Cerrahı Prof. Dr. İlter Alkan, Minimal İnvaziv Üroloji ve HoLEP operasyonlarında uzun yıllara dayanan deneyimi ile günümüzde iyi huylu prostat büyümesinin (BPH) cerrahi tedavisinde en iyi yöntem kabul edilen Holmium Lazer Prostat Enükleasyon (HoLEP) operasyonunu Türkiye’de ilk uygulayan hekimdir.

PROF. DR. İLTER ALKAN

Üroloji Cerrahı Prof. Dr. İlter Alkan, günümüzde iyi huylu prostat büyümesinin (BPH) cerrahi tedavisinde en iyi yöntem kabul edilen HoLEP -Holmium Lazer Prostat Enükleasyon operasyonunu- Türkiye’de ilk uygulayan hekimdir.

Prof. Dr. Alkan, 2003’ten beri çok sayıda HoLEP operasyonu gerçekleştirdi, bu teknikte meslektaşlarına eğitimler verdi. Bilimsel yayınlarda üroloji üzerine kapsamlı yazılar yazdı ve konferanslar verdi.

YAPTIĞI OPERASYON SAYISI 9200
BİLİMSEL MAKALE 36
ULUSLARARASI MAKALE 22
ULUSLARARASI KONFERANS SUNUMU 11

HASTANE KONUM

MUAYENE SAATLERİ

Pazartesi – Cuma 9:00 – 17:00

PROF. DR. İLTER ALKAN
Memorial Bodrum Hastanesi İletişim ve Randevu

444 7 888
Online Randevu