Üst Üriner Sistem Tümörleri

Üst üriner sistem tümörleri, böbreklerden idrar torbasına kadar uzanan idrar yolunun üst kısmında gelişen tümörlerdir. Bu tümörler genellikle böbrek toplayıcı sistemi (renal pelvis) ve üreterde ortaya çıkar. Erken teşhis ve doğru tedavi planı, hastaların yaşam kalitesini ve yaşam süresini doğrudan etkiler. Bu yazıda üst üriner sistem tümörlerinin nedenleri, belirtileri, tanı yöntemleri ve tedavi seçenekleri ayrıntılı biçimde ele alınacaktır.

Üst Üriner Sistem Tümörleri Nedir?

Üst üriner sistem, böbrekler ve üreterlerden oluşur. Bu sistemde gelişen tümörlerin büyük kısmı, ürotelyal hücre karsinomu (transisyonel hücre karsinomu) tipindedir. Mesane tümörleri kadar sık görülmese de, özellikle ileri yaş grubunda dikkat edilmesi gereken bir hastalıktır.

Görülme Sıklığı ve Risk Faktörleri

Üst üriner sistem tümörleri nadir görülmekle birlikte, özellikle sigara içenlerde ve belirli kimyasallara uzun süre maruz kalan kişilerde risk artmaktadır. Ayrıca kronik böbrek hastalığı, aile öyküsü ve bazı genetik sendromlar da riski yükseltmektedir.

Başlıca risk faktörleri şunlardır:

• Sigara kullanımı

• Uzun süreli analjezik (ağrı kesici) kullanımı

• Kimyasal madde maruziyeti (ör. aromatik aminler)

• Kronik üriner enfeksiyonlar

• Aile öyküsü ve genetik faktörler

Belirtiler

Üst üriner sistem tümörlerinin en sık görülen belirtisi idrar yolu kanaması (hematüri)’dir. Bu kanama ağrısız olabilir ve bazen sadece mikroskopik düzeyde görülebilir.

Diğer belirtiler:

• Yan ağrısı (özellikle böbrek bölgesinde)

• İdrarda pıhtı görülmesi

• Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları

• İleri evrelerde kilo kaybı, halsizlik

Tanı Yöntemleri

Tanıda kullanılan yöntemler arasında şunlar öne çıkar:

1. İdrar Tahlili ve Sitoloji: İdrarda kan ve kanser hücrelerinin araştırılması

2. Ultrasonografi: İlk tarama yöntemi olarak kullanılır

3. Bilgisayarlı Tomografi (BT) Ürografi: Tümörün yerini ve yayılımını belirlemede en etkili görüntüleme yöntemidir

4. MR Ürografi: Özellikle böbrek fonksiyonu bozuk olan hastalarda tercih edilir

5. Üreterorenoskopi (URS): Kamera ile üreter ve böbrek toplayıcı sistemin incelenmesi, biyopsi alınması

Tedavi Seçenekleri

Tedavi planı, tümörün evresi, boyutu, yeri ve hastanın genel sağlık durumuna göre belirlenir.

Cerrahi Tedavi

• Radikal Nefroüreterektomi: Tüm böbrek, üreter ve mesane ucunun çıkarılması

• Parsiyel (Organ Koruyucu) Cerrahi: Küçük ve sınırlı tümörlerde uygulanabilir

Endoskopik Tedavi

• Lazer veya elektrokoter ile tümör çıkarılması

• Daha küçük, yüzeyel tümörlerde tercih edilir

İlaç ve Sistemik Tedavi

• Kemoterapi: Özellikle yayılmış tümörlerde uygulanır

• İmmünoterapi: Bağışıklık sistemini aktive ederek tümör hücrelerine karşı savaşır

Korunma ve Takip

Üst üriner sistem tümörlerinde erken tanı çok önemlidir. Risk faktörlerinden uzak durmak ve düzenli kontrolleri aksatmamak gerekir.

Takipte uygulanan yöntemler:

• Düzenli görüntüleme testleri

• İdrar sitolojisi

• Gerekirse üreterorenoskopi kontrolleri

Sonuç

Üst üriner sistem tümörleri, her ne kadar nadir görülse de erken teşhis edilmediğinde ciddi sonuçlara yol açabilir. Bu nedenle idrar yollarında kanama gibi belirtiler yaşayan kişilerin vakit kaybetmeden bir üroloji uzmanına başvurması büyük önem taşır.

Üroloji Cerrahı Prof. Dr. İlter Alkan, Minimal İnvaziv Üroloji ve HoLEP operasyonlarında uzun yıllara dayanan deneyimi ile günümüzde iyi huylu prostat büyümesinin (BPH) cerrahi tedavisinde en iyi yöntem kabul edilen Holmium Lazer Prostat Enükleasyon (HoLEP) operasyonunu Türkiye’de ilk uygulayan hekimdir.